NIIT Việt Nam
Viêm khớp là thuật ngữ y khoa dùng để chỉ tình trạng các khớp bị sưng, viêm nhiễm gây ảnh hưởng đến khả năng vận động. Đây là nhóm bệnh lý rất phổ biến có thể dẫn đến những tác động tiêu cực đến mọi mặt đời sống của mỗi người. Dưới đây là một số thông tin cơ bản về bệnh mọi người nên nắm rõ để phòng ngừa, điều trị hiệu quả.
Viêm khớp là bệnh gì?
Viêm khớp là bệnh lý gây tổn thương, bào mòn và làm nhiễm trùng sụn khớp. Điều này khiến cho các khớp bị sưng đau, co cứng và mất tính linh hoạt.
Phản ứng sưng, viêm có thể xảy ra ở tấy cả các khớp xương trên cơ thể. Tùy vào từng vị trí mắc bệnh, y học gọi tên thành các bệnh lý cụ thể như: Viêm khớp vai, viêm khớp gối, viêm khớp ngón tay, ngón chân, viêm khớp háng,…
Bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, trong đó người già, người thường xuyên phải lao động nặng là có nguy cơ mắc bệnh cao nhất. Ngoài ra bệnh cũng đang dần có xu hướng bị trẻ hóa về độ tuổi. Chủ yếu xảy ra ở những người có thói quen sinh hoạt không lành mạnh và chế độ dinh dưỡng không hợp lý.
Các loại viêm khớp
Theo các nghiên cứu trong y học hiện đại, có đến khoảng 100 loại bệnh viêm khớp khác nhau. Trong đó các dạng bệnh thường gặp nhất là viêm xương khớp và viêm khớp dạng thấp.
- Viêm xương khớp còn được gọi là bệnh thoái hóa khớp
Khi mắc bệnh phản ứng viêm trong khớp xương sẽ khiến sụn khớp bị phá hủy làm lộ ra các đầu xương. Các đầu xương ma xát trực tiếp vào nhau mỗi khi cử động, di chuyển. Người bệnh sẽ gặp phải cảm giác đau nhức, sưng viêm rất khó chịu. Bệnh thường khởi phát ở khớp hông, khớp bàn tay, khớp gối hoặc cột sống.
- Bệnh viêm khớp dạng thấp
Viêm khớp dạng thấp là hiện tượng xảy ra khi hệ miễn dịch của cơ thể tấn công nhầm vào các tế bào khỏe mạnh. Đầu tiên nó sẽ làm ảnh hưởng đến màng hoạt dịch khớp rồi lan đến sụn khớp. Nếu không được kiểm soát điều trị sớm, phản ứng viêm tiếp tục ăn mòn, phá hủy đầu xương dưới sụn cùng các mô mềm xung quanh. Cuối cùng dẫn đến tình trạng biến dạng khớp, suy yếu chức năng vận động, bại liệt,…. Đặc biệt là có thể gây các bệnh về mắt, da, phổi, tim mạch….
Nguyên nhân viêm khớp
Theo chia sẻ của các bác sĩ chuyên khoa, bệnh viêm khớp dạng thấp có thể mắc phải do nhiều nguyên nhân khác nhau. Tuy nhiên có 8 yếu tố được đề cập nhiều nhất là:
- Yếu tố tuổi tác
Đây là nguyên nhân nội sinh khiến xương khớp bị tổn thương xảy ra theo quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể. Khi về già khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng đi nuôi cơ thể sẽ dần kém hiệu quả. Khiến cho các cơ quan dần bị suy yếu chức năng và hệ xương khớp cũng không tránh khỏi hệ quả này. Vì vậy mật độ xương bắt đầu giảm, xương khớp trở nên suy yếu, dễ tổn thương gây sưng đau khớp.
- Sự thay đổi thời tiết
Nhiệt độ thay đổi thấy thường sẽ làm giảm khả năng lưu thông của dịch nhầy bôi trơn ổ khớp và dịch khớp trong bao hoạt dịch. Đồng thời quá trình tuần hoàn máu cũng kém hiệu quả khiến các cơ quan không được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cần thiết. Từ đó khiến xương khớp bị đau nhức, tổn thương và viêm nhiễm.
- Yếu tố cân nặng
Thừa cân, béo phì là thủ phạm khiến xương khớp sớm bị suy yếu và đẩy nhanh tốc độ lão hóa. Những người có cân nặng quá khổ thường dễ bị viêm khớp và triệu chứng bệnh cũng nghiêm trọng hơn so với người bình thường.
- Thói quen sinh hoạt, làm việc
Thường xuyên phải mang vác vật nặng, ngồi làm việc không khoa học, ngồi cong vẹo cột sống,… đều là những yếu tố tác động tiêu cực đến cấu trúc xương khớp. Tình trạng này kéo dài sẽ khiến khớp xương bị suy yếu và hình thành nên các phản ứng sưng viêm, đau nhức.
- Chấn thương
Chấn thương về gân cơ, dây chằng, gãy xương,… rất thường gặp. Nếu không được điều trị dứt điểm sẽ “mở đường” cho tình trạng sưng viêm bùng phát dẫn đến bệnh viêm khớp.
- Đặc thù nghề nghiệp
Công nhân nhà máy, nhân viên văn phòng, người lái xe, công nhân xây dựng,… đều là những công việc mang tính đặc thù. Người lao động phải ngồi lâu một tư thế hoặc phải làm việc nặng nhọc trong thời gian dài và có tính chất lặp lại thường xuyên. Tình trạng này đã gây ra tác động tiêu cực đến xương khớp và đẩy nhanh tốc độ sưng viêm.
- Lười vận động
Đây chính là nguyên nhân mắc bệnh viêm khớp thường gặp ở người trẻ tuổi. Lười vận động, thường xuyên nằm ì một chỗ khiến khớp xương dần mất tính linh hoạt. Đồng thời làm tăng nguy cơ mắc bệnh béo phì. Tất yếu sẽ đẩy nhanh tốc độ tổn thương khớp xương và gây ra bệnh.
- Tính chất di truyền
Các bệnh viêm khớp nói chung đều có sự tác động bởi yếu tố di truyền, đặc biệt là bệnh viêm khớp dạng thấp. Những người sinh ra trong gia đình có bố, mẹ mắc bệnh viêm khớp thì sẽ có nguy cơ cao mắc bệnh hơn những người khác.
Triệu chứng viêm khớp
Viêm khớp dạng thấp là bệnh lý mãn tính có tiến triển chậm. Các biểu hiện ban đầu của bệnh thường diễn ra âm thầm trong xương khớp. Do đó các tổn thương này ít khi được phát hiện sớm.
Khi triệu chứng bệnh tăng nặng, mọi người có thể phát hiện viêm khớp thông qua các dấu hiệu như:
- Thường xuyên bị đau nhức trong xương khớp
Tùy vào vị trí bị tổn thương mà triệu chứng đau có thể xuất hiện ở các khu vực khác nhau. Thường gặp nhất là ở khớp ngón tay, ngón chân, khớp vai, khớp háng,….Cơn đau có thể kéo dài liên tục và diễn ra vào ban đêm làm ảnh hưởng đến giấc ngủ.
- Triệu chứng cứng khớp
Khớp xương bị viêm, đau nhức sẽ dần mất tính linh hoạt vốn có. Vì vậy bạn sẽ gặp phải tình trạng cứng khớp, khó cử động khớp, nhất là khi mới ngủ dậy.
- Khớp bị sưng đỏ
Đây là lúc viêm nhiễm đã chuyển sang mức độ nặng. Người bệnh thường bị nóng đỏ ở khớp. Khi ấn nhẹ cảm thấy khó chịu hơn, phạm vi vận động khớp dần bị giới hạn.
- Khớp phát ra âm thanh khi cử động
Khi lượng dịch bôi trơn ổ khớp bị giảm sút, lớp sụn khớp cùng dần bị bào mòn thì các đầu xương sẽ cọ xát vào nhau. Các khớp xương sẽ phát ra âm thanh bất thường khi cử động.
- Cảm giác tê yếu cơ
Các phản ứng viêm khớp sẽ kéo theo tình trạng chèn ép tủy sống và các dây thần kinh xung quanh. Điều này khiến cho lưu lượng máu tuần hoàn đến bó cơ bị giảm mạnh. Dần dần cơ sẽ bị teo nhỏ do không được nuôi dưỡng đầy đủ. Do đó người bệnh sẽ bị yếu cơ, làm giảm khả năng cầm nắm đồ vật cũng như khả năng vận động.
- Khớp bị biến dạng
Khớp bị viêm khiến cho các sụn xương và dây chằng bị hư ngại nghiêm trọng. Cộng với việc khớp xương bị phồng, sưng tấy trong thời gian dài đã làm biến đổi hình dạng xương khớp. Đầu xương có thể lệch khỏi trục khiến người bệnh vô cùng đau đớn, nhất là khi vận động.
Ngoài các biểu hiện nêu trên, bệnh viêm khớp còn có kèm theo một số biểu hiện như: Mất ngủ, mệt mỏi, kém tập trung, sốt, tâm trạng căng thẳng,…
Chẩn đoán viêm khớp
Để xác định chính xác vị trí tổn thương do viêm khớp gây ra và đánh giá mức độ bệnh, bác sĩ sẽ thực hiện chẩn đoán bệnh thông qua một số phương pháp sau:
- Thăm khám lâm sàng: Đây là cách chẩn đoán bằng mắt thường bằng việc quan sát các triệu chứng bất thường biểu hiện ở ngoài xương khớp. Cùng với những câu hỏi khai thác bệnh sử từ người bệnh. Bác sĩ sẽ đánh giá, đưa ra kết quả thăm khám sơ bộ về chức năng vận động của người bệnh.
- Chẩn đoán hình ảnh: Các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh bệnh viêm khớp gồm có: Chụp cộng hưởng từ MRI, chụp X-quang, siêu âm khớp, CT scan,….Thông qua hình ảnh chiếu chụp bác sĩ sẽ đánh giá được mức độ tổn thương và cấu trúc xương khớp thực tế để đưa ra phác đồ điều trị bệnh
- Xét nghiệm máu: Trong trường hợp viêm khớp được nghi ngờ là do nhiễm trùng, bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh thực hiện xét nghiệm máu. Nếu số lượng bạch cầu tăng lên tức là bệnh nhân đã bị viêm khớp do nhiễm trùng.
Viêm khớp có nguy hiểm không?
Viêm khớp được xếp vào nhóm bệnh mãn tính và cực kỳ nguy hiểm. Nếu không được điều trị kịp thời bệnh sẽ gây ra những biến chứng nghiêm trọng cả về tinh thần, sức khỏe thậm chí đe dọa đến tính mạng.
Những biến chứng thường gặp của bệnh viêm khớp có thể kể đến như:
- Suy giảm chức năng vận động, gây cảm giác đau đớn, khó chịu. Chất lượng cuộc sống, hiệu quả lao động đều bị ảnh hưởng nặng nề
- Viêm khớp gây ra tình trạng dính khớp, biến dạng khớp
- Suy giảm chức năng xương, sụn khớp, bó cơ dần teo nhỏ. Hệ quả cuối cùng là khiến người bệnh bị tàn phế suốt đời
- Nếu viêm khớp được xác định ở dạng viêm khớp dạng thấp, bệnh có thể dẫn đến các tổn thương về mắt, phổi, tim mạch. Từ đó làm tăng nguy cơ đột quỵ, tử vong
Như vậy có thể thấy rằng, viêm khớp là bệnh lý không đơn giản. Hậu quả bệnh có thể gây ra không chỉ gây ảnh hưởng trực tiếp đến tinh thần, sức khỏe của mỗi người. Mà còn gây ra hệ lụy xấu cho gia đình và toàn xã hội nếu tỷ lệ người tàn tật, bại liệt và tử vong do viêm khớp ngày càng tăng cao.
Viêm khớp chữa được không?
Mặc dù tính chất bệnh viêm khớp là rất nguy hiểm. Thế nhưng nếu mọi người chủ động thăm khám, điều trị sớm thì các biến chứng do viêm khớp gây ra sẽ được giảm nhẹ đáng kể. Tuy hiện nay chưa có phương pháp điều trị dứt điểm căn bệnh này. Nhưng sự tiến bộ mạnh mẽ của y học hiện đại cùng với tinh hoa giá trị y học cổ truyền có thể giúp phục hồi đến 90% tổn thương do viêm khớp gây ra. Do đó mọi người nên nâng cao kiến thức về bệnh, chủ động thăm khám điều trị sớm để nhận được tín hiệu tốt nhất.
Cách chữa viêm khớp
Hiện nay, bệnh viêm khớp đang được điều trị bằng các phương pháp chủ yếu là điều trị nội khoa và can thiệp ngoại khoa.
- Điều trị nội khoa bằng thuốc Tây
Sử dụng thuốc Tây là cách làm được áp dụng phổ biến với những người mắc bệnh viêm khớp mức độ nhẹ. Các loại thuốc được dùng để giảm triệu chứng bệnh gồm có: Thuốc giảm đau (Tramadol, Paracetamol, Hydrocodone,…) thuốc giảm đau chống viêm NSAIDs (Naproxen, Ibuprofen,…)
Ngoài ra, tùy từng trường hợp cụ thể, bác sĩ sẽ kê đơn thêm một số loại thuốc tác nhân sinh học, thuốc chống thấp tác dụng chậm,… Những trường hợp cơn đau tăng nặng có thể sử dụng thuốc Corticosteroid dạng tiêm.
Tất cả các loại thuốc này đều được sử dụng với mục đích giảm đau nhanh và chống viêm, kiểm soát tình trạng sưng viêm. Tuy nhiên thuốc Tây chỉ có tác dụng làm giảm nhẹ triệu chứng, không thể loại bỏ căn nguyên gây bệnh. Sau khi ngưng sử dụng, tình trạng bệnh có thể tái phát trở lại. Thêm vào đó, việc lạm dụng thuốc có thể gây ra những tác dụng phụ như: Rối loạn tiêu hóa, buồn nôn, suy giảm chức năng gan, viêm loét dạ dày,… Vì vậy người bệnh chỉ nên sử dụng thuốc khi được sự tư vấn của bác sĩ.
- Vật lý trị liệu
Chườm nóng, chườm lạnh, chiếu tia hồng ngoại, châm cứu, massage,… đều là những liệu pháp vật lý trị liệu có tác dụng tốt trong việc giảm nhẹ triệu chứng viêm khớp. Phương pháp thường được áp dụng với người mắc bệnh mức độ nhẹ hoặc các trường hợp phục hồi chức năng sau phẫu thuật. Người bệnh nên kiên trì thực hiện để giúp cải thiện tình trạng đau nhức hiệu quả.
- Phẫu thuật
Trong trường hợp điều trị nội khoa thất bại hoặc viêm khớp đã có dấu hiệu biến chứng, bệnh nhân sẽ được cân nhắc chỉ định phương án phẫu thuật. Các kỹ thuật phẫu thuật có thể áp dụng là: Phẫu thuật thay khớp, làm cứng khớp, rửa ổ khớp, khoan ổ khớp kích thích tạo xương,…Sau phẫu thuật tình trạng đau nhức, sưng viêm sẽ được khắc phục. Người bệnh dần phục hồi thể trạng và có thể vận động bình thường.
Tuy vậy, trong quá trình phẫu thuật có thể tiềm ẩn khá nhiều rủi ro. Nếu ca phẫu thuật thất bại, người bệnh có thể đối mặt với nguy cơ bại liệt.
Phòng ngừa viêm khớp
Để phòng ngừa bệnh viêm khớp, mọi người cần thực hiện tốt các vấn đề sau:
- Tích cực bổ sung chất dinh dưỡng có lợi cho xương khớp như: Vitamin, canxi, khoáng chất (magie, kẽm, sắt, phot phot,…). Đồng thời tránh xa thực phẩm đóng hộp, đồ ăn nhanh và các chất kích thích
- Tập luyện thể dục thể thao đều đặn
- Xây dựng lối sống lành mạnh, ngủ đủ giấc, ăn uống đúng giờ, hạn chế lao động nặng
- Duy trì vóc dáng ở mức cân đối, tránh tình trạng thừa cân, béo phì
- Thăm khám sức khỏe định kỳ, giúp tầm soát sớm triệu chứng bệnh và có biện pháp khắc phục kịp thời
Nội dung bài viết là các thông tin cơ bản về bệnh viêm khớp và cách phục cũng như biện pháp phòng ngừa bệnh hiệu quả. Hy vọng đã đem đến mọi người thêm nhiều kiến thức hữu ích. Chúc sức khỏe!
